بهره‌برداري از آبهاي زيرزميني

         سفره آب زيرزميني همانند يك مخزن ذخيره‌اي عمل مي‌كند و برداشت ار آن تا يك حد مشخصي مجاز است. اين حد تقريباً برابر مقدار تغذيه شده به سفره مي‌باشد اما در سالهاي خشك مي‌توان از اين مخزن بيشتر برداشت نمود مشروط بر آنكه در سالهاي آتي فرصت جبران كسري به آبخوان داده شود. در عمل به جز مسئله بيلان آب ورودي به آبخوان مسائل ديگري نير كنترل كننده ميزان بهره‌برداري از آبهاي زيرزميني هستند.

         اولين مورد بحث حقابه‌ها يا مسائل قانوني است. مسئله مالكيت چاهها، سهم‌ها، موانع قانوني كه براي جلوگيري از برداشت بيرويه دولت وضع مي‌كند، همگي مسائل مهمي هيتند كه در اين ميزان دخيل هستند. مسائل اقتصادي نيز در اين مورد نقش اساسي ايفا مي‌كنند. چناچه سطح سفره خيلي  پائين باشد هزينه بهره‌برداري بالا مي‌رود و ايجاد محدوديت در بهره‌برداري مي‌كند. گاهي اوقات گران شدن هزينه‌هاي سوخت و برق چنين وضعيتي را پديد مي‌آورد و يك حد مجاز را براي بهره‌برداري ديكته مي‌كند.

         مسئله بعدي كه به بهره‌برداري از منابع آب زيرزميني مي‌تواند ايجاد محدوديت كند كيفيت آب است. چناچه از يك سفره برداشت زياد شود ممكن است كيفيت آب نامناسب شود. اين موضوع بويژه در مورد سفره‌هائي كه در اثر تغيير شيب هيدروليكي آبهاي نامناسب به سمت سفره جاري مي‌شوند يا چاههاي فاضلاب به سمت سفره جريان مي‌يابند اهميت پيدا مي‌كند. در آبخانه‌هاي ساحلي نيز حالت ديگري وجود دارد كه بهره‌برداري را محدود مي‌كند. در اين حالت آب شور و آب شيرين كه از نظر وزن مخصوص با هم متفاوتند در يك سطح مشترك در تعادل هيدرواستاتيكي مي‌باشند. بطوري كه چناچه در هر نقطه عمق آب شيرين از سطح تراز برابر hs و ارتفاع آب شيرين بالاتر از سطح تراز hw باشد چگالي آب شيرين و آب شور به ترتيب γw و γs در نظر گرفته شود، در اين حالت  ازفرمول زير محاسبه مي‌شود:

با توجه به اينكه چگالي آب شيرين تقريباً برابر با يك و چگالي آب شور تقريباً برابر با 1.025 مي‌باشد مقدار h_s برابر است با :

و اين بدين معني است كه در سفره‌هاي آزاد ساحلي آب شيرين به دليل سبكي روي آب شور قرار گرفته و با هر متر افت آب شيرين 40 متر آب شور پيشروي مي‌كند. در سفره‌هاي تحت فشار نيز مي‌توان به جاي سطح سفره سطح پيزومتري را در نظر گرفت. بنابراين حد مجاز بهره‌برداري همان ميزان بهره‌برداري قبل از بوجود آمدن افت جدي يا بعد از از بين رفتن آن است. تغذيه آبهاي شيرين در نزديكي ساحل نيز بر تعادل هيدرواستاتيكي آب شور و آب شيرين به همين نحو تأثير مثبت دارد.