فصل نهم: آب زير زميني

طرز تعيين حد بهره‌برداري مجاز ازآب زيرزميني 

         يكي از بهترين روشهاي تعيين حد بهره‌برداري مجاز از آب زيرزميني كه مي‌تواند به مديران منابع آب كمك كند استفاده از بيلان هيدرولئژي است. در صورت عدم وجود محدوديت حد بهره‌برداري از يك سفره برابر است با مقدار تغذيه منهاي مجموع تغييرات ذخيره‌اي، هدرفت (نشت، تبخير و ...) از مخزن آب زيرزميني محاسبه بيلان هيدرولوژيكي كاري مشكل بوده و نياز به اطلاعات دقيق و طولاني مدت دارد. بنابراين در عمل از روشهاي ديگري بدين منظور استفاده مي‌كنند. يكي از اين روشها روش سطح صفر است كه در يك دوره چند ساله ارتفاع سطح آب را در سفره اندازه مي‌گيرند. ميزان بهره‌برداري را طوري تعريف مي‌كنند كه يك تراز متوسط از دراز مدت حفظ شود. روشهاي ديگري نيز براي اين كار ارائه شده كه در ادامه به آنها پرداخته مي‌شود.

1- استفاده از نقشه‌هاي پيزومتري

         در سفره‌هاي تحت فشار مي‌توان با استفاده از نقشه‌هاي پيزومتري شيب هيدروليكي را تعيين نمود و با توجه به ضريب قابليت نفوذي كه از آزمايشات پمپاژ براي سفره بدست مي‌آيد و همچنين مقطع جريان كه از پروفيل‌هاي زمين‌شناسي و يا جدول چاه ميزان آب ورودي به چاه را محاسبه نمود. اين موضوع به اين دليل كه سفره‌هاي تحت فشار صرفاً از يك جهت خاص تغذيه مي‌شوند اهميت دارد.

         در سفره‌هاي آزاد اگر ضريب آبدهي را در ميزان افزايش ارتفاع سالانه سطح سفره آبي و سطح آبخوان ضرب كنيم توليد مجاز بدست مي‌آيد. روش ديگر اين است كه با تركيب نقشه‌هاي ايزوپيز در ابتدا و انتهاي دوره تغذيه منحني ايزوپانس تهيه كنيم تا حجم ذخيره بهره‌برداري محاسبه شود.

2- روش هيل

         هيل با اين فرض كه ميزان آبهاي ورودي به سفره (بارندگي و انتقال بين حوزه‌اي) تقريباَ ثابت باشد روشي را براي تعيين حد بهره‌برداري مجاز از آبهاي زيرزميني ارائه كرد، در اين روش تغييرات سطح سفره آبي و ميزان برداشت را بر روي محور مختصات منتقل كنيم نقاطي بدست مي‌آيد كه تقريباً مي‌توان يك خط بر آنها بردازش داد. چناچه نقطه متناظر با صفر را در روي محور تغيير متوسط سالانه سطح آب به خط حاصل وصل كنيم و بر محور ديگر عمود نمائيم ميزان بهره‌برداري مجاز از آب زيرزميني بدست خواهد آمد. حسن اين روش در اين است كه اگر در تمام سالهاي آماربرداري بهره‌برداري بيش از حد مجاز هم باشد مي توان توليد مجاز را محاسبه نمود.

 

3- روش هاردينگ

         در اين روش مشروط به اينكه ميزان بهره‌برداري سالانه يكسان باشد رابطه‌اي بين آب ورودي ذخيره شده در حوزه و تغييرات سطح سفره آب زيرزميني بر قرار مي‌شود كه مي‌توان خطي را بين نقاط بردازش داد. ميزان مجاز بهره‌برداري برابر با مقدار آب ورودي ذخيره شده در موقع تغيير سطح سفره به ميزان صفر تعيين مي‌شود. اين روش صرفاً درمورد سفره‌هاي آزاد و با اطلاعات دراز مدت قابل استفاده است. براي آنكه تعادلي بين ميزان بهره‌برداري سالانه باشد مي‌بايست ميزان آب ورودي در حدود متوسط بارندگي بلند مدت منطقه باشد.

 

 توجه:
© به موجب قانون حقوق مولفين، كليه  حقوق مادي و معنوي اين اثر الکترونيکي براي نويسنده  (خدايار عبداللهي) محفوظ است.  هرگونه كپي برداري، نقل قول، تبديل به قالب هاي ديگرو... بدون ذكر منبع ممنوع است. در اختيار گذاشتن  رايگان اين اثر صرفاً  براي استفاده هاي علمي بوده  و توزيع تجاري آن بدون مجوز صاحب اثر غير قانوني مي باشد.                                             


| آغازفصل| فهرست|بازگشت | صفحه اصلي